Eén team, één taak: “Tuschinski straalt weer”
Deze zomer leverde ons Amsterdamse team het werk aan gevels en dak op van Koninklijk Theater Tuschinski. De beroemde voorgevel van het rijksmonument kwam weer achter de steigers vandaan. Een mooi moment voor medewerkers en liefhebbers van Pathé Theater Tuschinski: “Kijk haar weer stralen!”
De onderhoudswerkzaamheden liepen van eind 2023 tot de zomer van 2024. In deze periode bleef het theater geopend voor publiek. David Hanemaayer, sinds 2008 theatermanager, kent elke millimeter van het Gesamtkunstwerk uit 1921. Hoe heeft hij de restauratieperiode beleefd? We spreken hem en Evelien Schrijver, teamleider Nico de Bont Amsterdam, in de foyer van het theater.
De aanloop
David is verantwoordelijk voor de bioscoop, voor het rijksmonumentale gebouw en voor de vele high-end events die op deze locatie plaatsvinden. “Ik voel me sterk verantwoordelijk voor het pand. Erfgoed zoals dit wekt echt liefde op.”
In 2000 is het gebouw anderhalf jaar dicht geweest voor een grote restauratie. Sindsdien werd het gebouw wel onderhouden, maar ontstonden er steeds meer lekkages op moeilijke plekken. Ook de grote lichtbakens op het dak vroegen om herstel en de noodzaak werd steeds urgenter. Een SIM subsidie gaf het extra duwtje voor grootschalig onderhoud. David: “Er werd veel onderzoek gedaan, een plan gemaakt en de aanbesteding viel uiteindelijk Nico de Bont ten deel.”
Het werk
Evelien stuurde samen met werkorganisator Feiko Wierda en uitvoerder Werner Glanz het project aan. “We kregen de opdracht op basis van onze prijsaanbieding met plan van aanpak. Een heel eervol project, daar zijn wij echt trots op!” Het project was tegelijkertijd ook uitdagend, vertelt ze. “Voor dit binnenstedelijke project hadden we een erg compacte bouwplaats tot onze beschikking. Laden en lossen en het bouwen van een steiger nabij de bovenleidingen van een tramspoor was lastig, net als het verkrijgen van alle nodige vergunningen. En met vele belanghebbenden bij zo’n iconisch project heb je ook altijd even zoveel meningen. Dat maakt het proces niet eenvoudig.”
Het team startte met het organiseren van de gevelsteigers rondom het gebouw. David: “Die jongens van Dejo Steigers, fenomenaal! Van boven naar beneden gewerkt. Uitdagend en ingewikkeld werk, écht een prestatie.”
Na plaatsing van de steigers konden de schades van dichtbij worden bekeken. Evelien legt uit: “Op basis van deze ‘warme opname’ werd in nauw overleg met de opdrachtgever en afdeling Monumenten & Archeologie van de gemeente Amsterdam besloten hoe het herstelwerk aan gevels en dak uitgevoerd ging worden.” Het onderhoud aan de beroemde, rijk gedecoreerde voorgevel met veel keramische elementen was een belangrijk onderdeel van het werk. “Er bestond nog geen gedetailleerde tekening van de voorgevel, waarin iedere tegel anders is. Samen met PelserHartman hebben wij met een 3D opname alle informatie nauwkeurig vastgelegd, ook waardevol bij toekomstig onderhoud.”
De overlast
Bij een belangrijk rode loper event kan er geen steiger tegen de gevel staan. David kijkt terug op die periode: “Gedurende de twaalf weken dat de voorgevel onder handen werd genomen, was het natuurlijk even iets rustiger met evenementen. Maar dit hadden we zo optimaal mogelijk in onze jaarplanning vastgelegd.”
“De overlast is echt heel erg meegevallen,” vervolgt hij. “Dat kwam vooral door de fijne samenwerking met het team. Het was met uitvoerder Werner heel goed schakelen. Als wij een première hadden, dan hield hij daar goed rekening mee. En het uitslijpen van voegen was vooraf getest (tot waar klinkt het door?) zodat we wisten wanneer welke werkzaamheden uitgevoerd konden worden, optimaal afgestemd op ons bioscoopprogramma.”
De samenwerking
Evelien beaamt die fijne samenwerking. “Soms moet je samen even door de zure appel heen. Bouwen blijft mensenwerk en het is fijn als een opdrachtgever dat begrijpt en flexibel meedenkt in oplossingen. Dat is voor ons uitvoeringsproces ook heel fijn.”
De bouw werd namens opdrachtgever Pathé begeleid door vastgoedbureau E.CP. Evelien: “Dit was voor hen het eerste project met dergelijke monumentale waarden. Maar dat gaf geen problemen tijdens het proces. Sterker nog, het leverde ook weer nieuwe inzichten op en een verruimd blikveld.”
Het eindresultaat
David kijkt tevreden terug. “Er is ontzettend hard gewerkt. De twee lichtbakens bovenop de torens zijn weer brandschoon. Het ijzerwerk glanst weer door de verf. De keramische tegels en ornamenten zijn ontdaan van mosaanslag. Waar nodig is houtrot aangepakt en al het houtwerk staat weer in een strakke verflaag.”
Hij benadrukt: “Uiteindelijk is het één team, één taak. Op dit project werkten heel veel mensen samen. Wat wij hebben ervaren is dat alle betrokkenen gepassioneerde vakmensen zijn. Iedereen voelde dat ze samen aan iets bijzonders werkten. En dat zie je terug bij de gezamenlijke beleving en het uiteindelijke resultaat.”
“Als je bij Tuschinski binnen komt lopen, valt je mond telkens weer open van verwondering,” zegt Evelien. “Daar heb je het thuis nog over: weet je waar ik vandaag geweest ben? Het leeft en de trots zal nog jaren worden uitgedragen door onze mensen.”
