Erfgoed Duurzaamheidsprijs 2025: Kruithuis Den Bosch
Museum Kruithuis in ’s-Hertogenbosch heeft de Erfgoed Duurzaamheidsprijs 2025 in de wacht gesleept. Deze prijs zet voorbeeld stellende projecten in de schijnwerpers waarin erfgoed en duurzaamheid hand in hand gaan. De prijs is een initiatief van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), Stichting Nationaal Restauratiefonds (NRF) en Stichting Nederland Monumentenland (NML).
Juryprijs en Publieksprijs
Het Kruithuis is met vier andere projecten door de jury tot winnaar van de juryprijs verkozen. Ook het publiek kon stemmen. Op 18 september, tijdens het congres van de Week van Het Duurzaam Erfgoed in Amersfoort, werd na bijan 6.000 stemmen de publieksprijs van het winnende project bekend gemaakt.
Partners
Nico de Bont heeft het Kruithuis in opdracht van gemeente 's-Hertogenbosch en naar ontwerp van BiermanHenket duurzaam gerestaureerd en getransformeerd tot nieuw vesting- en watermuseum. Kring Vrienden 's-Hertogenbosch opende in het voorjaar van 2024 het nieuwe Museum Kruithuis, een nieuwe toeristische trekpleister voor de stad.
Bekijk in deze video het verhaal van het Kruithuis, met opdrachtgever en architect.
Waarom werd het Kruithuis genomineerd?
Het project combineert een respectvolle restauratie van een uniek rijksmonument met een ambitieus verduurzamingsproces, resulterend in energielabel A++. De aanpak is exemplarisch: behoud en hergebruik stonden centraal, met slimme technische oplossingen zoals het energiehuis in het naastgelegen Geweermakershuisje.
Het gebouw is volledig toegankelijk gemaakt voor mindervaliden zonder aantasting van het historische karakter. Daarnaast is het nauw verweven met de stad en gemeenschap, als museum én educatieve plek. De integratie van ecologie, historie, duurzaamheid en maatschappelijke betrokkenheid maakt dit project een inspirerend voorbeeld van toekomstbestendig erfgoedbeheer.
Bij het Kruithuis lag de uitdaging in het zorgvuldig inpassen van verduurzamingsmaatregelen zonder het robuuste, monumentale karakter aan te tasten. De dikke muren en oorspronkelijke ramen bleven behouden; isolatie werd toegevoegd via het dak en vurenhouten achterzetramen met HR++-glas. De installaties zijn onzichtbaar geïntegreerd in een nieuwe betonnen vloer, die ook dient als vloerverwarming en -koeling.
Een innovatieve oplossing was het behoud en de herbestemming van het naastgelegen Geweermakershuisje als energiehuis, waardoor omvangrijke installaties niet in het monument hoefden te worden geplaatst. Het plan is in de loop van het proces aangepast toen bleek dat ook het Geweermakershuisje monumentale waarde had; het werd gered van sloop en onderdeel van het ontwerp.
Daarnaast werden historische vondsten en constructieve inzichten benut om het restauratieplan te verfijnen. Deze combinatie van flexibiliteit, technische vindingrijkheid en respect voor het erfgoed leidde tot een toekomstbestendig en duurzaam resultaat.
