Restauratiemetselaar is een prachtig vak
DIt artikel verscheen ook op www.denbosch.nl
Restauratiemetselaars brengen geschiedenis weer tot leven. Het vak dat zij uitoefenen is zoveel meer dan gewoon metselen, er komen veel meer details en bijzonderheden bij kijken. In het project Herman Moerkerkpark in de oude binnenstad van ‘s-Hertogenbosch is het metselen extra bijzonder. Hier werken de vakmensen van restauratieaannemer Nico de Bont aan de gedeeltelijke herbouw van de eerste stadsommuring uit de 13e eeuw. Ze herstellen de bijzondere metselwerkrestanten, bouwen de oude muur inclusief historische details weer op en brengen zo de stadsmuur weer tot leven.
Het metselen van schietgaten, kantelen en bogen in deze omvang, is iets wat je niet elke dag meer tegenkomt. Een knap stukje metselambacht dat van generatie op generatie wordt doorgegeven. Leermeester Tiny Sluijter en leerling metselaar Johan Jonkergouw vertellen meer over dit project.
Het vak leren
Tiny, leermeester bij Nico de Bont: ‘’Het vak van restauratiemetselaar is prachtig. Het feit dat de muur die we aan het metselen zijn bij het Herman Moerkerkpark een gedetailleerde reconstructie van een oude verdedigingsmuur is, vind ik gewoon echt vet. Ik vind het leuk om jonge vakmensen zoals Johan iets te leren en samen een team te vormen. Johan vult aan: ‘’We zijn met vijf man, dus er zijn eigenlijk vier leermeesters voor mij. Iedereen doet dingen weer net op een andere manier, daar leer ik veel van.‘’
Leermeester Tiny (links) en leerling Johan (rechts)
Leerling Johan
Werkzaamheden
Het Herman Moerkerkpark is een middeleeuwse plek waar de oude vestingmuur volgens historische details wordt herbouwd. Tiny: ‘’Het feit dat we nu niet alleen een klein stukje muur restaureren maar een hele verdedigingsmuur compleet opbouwen, maakt dat er veel meer bij komt kijken. Na een uitgebreid onderzoek samen met experts kregen we de werktekeningen met alle historische details erin verwerkt. Denk aan de precieze afmetingen, de ruimte tussen de voegen, het metselverband etc. We moeten goed rekening houden met het uitlijnen van de stenen, zodat het er net zo uit ziet als vroeger. Je kunt niet zomaar een draadje spannen en snel metselen. Op de kop van de verdedigingsmuur lijkt het straks net alsof er een stuk muur is afgebroken waar de muur verder door liep rond de binnenstad. Dat detail was ook leuk om te maken. Het metselen van schietgaten, kantelen en bogen komen we bijna nooit tegen, dit is echt maatwerk. Deze uitdagingen en diversiteit in het werk vind ik echt leuk. Het is echt een project met een verhaal.’’
Johan: ‘’Ik kan alles wel uit een boekje leren. Maar ik leer het vak het beste door het gewoon te doen. Ik ben blij dat ik vanaf het begin aan dit project heb mogen werken. Je begint met een leeg plakje grond en kijk wat we nu al samen hebben gemetseld.’’ Trots kijkt Johan naar de halve toog die hij zelf heeft gemetseld. ‘’Het droogt wel goed hè!?’’ Tiny: ‘’Het is tof om te zien dat hij door in de praktijk te leren in een korte tijd zelfstandig kan werken. Ik ben trots als ik zie dat hij dit zelf heeft gedaan.’’
Werkzaamheden Herman Moerkerkpark
Kloostermoppen
Passend bij de 13e-eeuwse stadsmuur van ’s-Hertogenbosch werden voor dit project speciale metselstenen gebakken. De stenen, ook wel kloostermoppen genoemd, zijn flink groter dan huidige metselstenen en werden vroeger gebruikt in kastelen, kerken en kloosters. Tiny: ‘’Het metselen met deze kloostermop is ook heel anders dan met gebruikelijke stenen. Ik had dit zelf nooit eerder gedaan. Ze zijn veel zwaarder, je krijgt er wel spierballen van. Maar daar wen je aan. Leuk om dit nu ook weer te hebben gedaan.’’
Bij het Herman Moerkerkpark worden zo’n 40.000 nieuwe kloostermoppen gebruikt. De stenen zijn bij steenbakkerij Zilverschoon gebakken. Een uitgebreid proces, waar veel vakwerk bij komt kijken. Lees meer over het productieproces op de website Erfgoed 's-Hertogenbosch.
Planning
Op dit moment zijn de metselaars van Nico de Bont bezig met de restauratie en reconstructie van de 13e-eeuwse Waterpoorttoren en stadsmuur. In fase twee van het project leggen we een gedempt stuk van de Binnendieze weer open. Het park is naar verwachting in het najaar van 2023 klaar. Tiny en Johan kijken uit naar dit moment. Johan: ‘’We zijn echt trots op wat we hier samen creëren. Samen hard werken is straks samen ook hard genieten.’’
De provincie Noord-Brabant maakt de herinrichting van het Herman Moerkerkpark mede mogelijk door een subsidie.