Restauratie Fort Hoofddijk in Utrecht
De vakmensen van Nico de Bont hebben de restauratie van Fort Hoofddijk uitgevoerd. Ons team heeft het in slechte staat zijnde metsel- en voegwerk vervangen en de natuurstenen sluitstenen vervangen.
De vele deuren en luiken die het Fort bezit zijn gereconstrueerd naar oorspronkelijk ontwerp uit 1879. Voor het schilderwerk zijn zelfs de historische kleuren volgens de oude bestekken uitgevoerd. Ook de ophangpunten voor de scharnieren zijn door ons hersteld.
Op en rondom Fort Hoofddijk liggen de Botanische Tuinen die onderdeel zijn van de Universiteit Utrecht. In de tuinen leeft een grote collectie planten uit de hele wereld. De bomvrije bergplaatsen voor het geschut zorgen voor een hoogteverschil waardoor de grootste rotstuin van Nederland op deze plaats kon worden aangelegd.
Dit kleine, symmetrisch aangelegde batterijfort, voorzien van opstelplaatsen voor geschut (batterijen) achter de rondgaande aarden wal, diende slechts één doel: verdediging van de Hoofddijk. Bij het onder water zetten van het omringende land zou deze toegankelijk blijven voor de vijand. Van de vijf oorspronkelijke gebouwen die het langwerpige forteiland oorspronkelijk telde, zijn er vier bewaard gebleven. Een kazerne en drie bergplaatsen voor geschut (remises). Omdat ze, afgezien van de voorkant, bedekt zijn onder een dikke laag aarde vallen ze niet erg op. Bovendien is het forteiland de laatste halve eeuw overvloedig begroeid geraakt als deel van de Botanische Tuinen van de Universiteit van Utrecht.
Historie
Het Fort Hoofddijk is in 1877 – 1879 ten oosten van Utrecht gebouwd als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Als gevolg van de vooruitgang in geschut en explosieven was de fortenkring die begin 19e eeuw rond Utrecht was gebouwd verouderd geraakt, en werd eind 19e eeuw een nieuwe vooruitgeschoven kring van forten rond de stad aangelegd.
Fort Hoofddijk werd in de derde bouwfase van de Nieuwe Hollandse Waterlinie gebouwd. Het maakte deel uit van de zogenoemde tweede, vooruitgeschoven fortenkring rondom Utrecht die toen op zo’n 3500 à 4000 meter van de toenmalige stadsrand lag. Het fort omvat onder meer een bomvrije kazerne en drie remises. De bomvrije kazerne A is gemaakt van bakstenen en telt twee verdiepingen. In de gevel is een stichtingssteen met het jaartal 1879.
De kazerne is voorzien van een dikke aarddekking, zodat het metselwerk niet werd blootgesteld aan directe treffers. Alleen de keelzijde is onbedekt. Het interieur omvat zware gemetselde gewelven. De kazerne is via een poterne verbonden met de aan de frontzijde ervan gelegen bomvrije remise/munitiedepot B. Net als de kazerne is ook dit gebouw aan drie zijden en bovenop van een dikke aarddekking voorzien, zodat het metselwerk niet direct door vijandelijke granaten werd getroffen. De oorspronkelijke fortwachterswoning ten zuiden van de toegang van het fort is gesloopt.
