Restauratie Hollandsche Manege in Amsterdam
Eind 2018 heeft Stadsherstel Amsterdam de rijksmonumentale Hollandsche Manege gekocht van de Gemeente Amsterdam. Jarenlang bleef goed onderhoud uit, een grote restauratie was nodig.
Om de functie als manege te kunnen behouden en het rijksmonument een toekomst te geven werd onder andere de functie van 'Het levend paardenmuseum' uitgebreid en hebben we de stallen aangepast naar de huidige dierenwelzijnseisen.
Restauratiewerkzaamheden
Nadat de manege vrij was gemaakt van een dikke laag stof zijn wij gestart met het schilderwerk in de rijk gedecoreerde rijzaal. De binnenzijde van het dak kreeg de monumentale uitstraling terug door het aanbrengen van op maat gemaakte panelen, in samenwerking met Pantar voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
Ook de vestibule heeft een deel van de oorspronkelijke kapconstructie teruggekregen door een geïmiteerd spant te plaatsen en het dak door te trekken. Na de grondige restauratie is de plaquette weer mooi in het zicht. In de flamboyante foyer en het trappenhuis werden de sierlijke stucplafonds hersteld, de gemarmerde lambrisering in het trappenhuis in oude glorie teruggebracht en de monumentale trap is gerestaureerd.
Ook is achterstallig onderhoud uitgevoerd aan de daken, het straatwerk en alle binnen – en buitenschilderwerken. De paardenstands zijn dubbel zo groot gemaakt en de gietijzeren kammen zijn verplaatst zodat de paarden meer sociaal contact kunnen hebben. De paarden hebben grotere drinkbakken en slowfeeders gekregen. Op diverse plekken zijn asbest plafonds verwijderd waarmee meteen ook ruimte werd gecreëerd voor nieuwe installaties.
Manege bleef in gebruik
De manege en het museum bleven in bedrijf tijdens de restauratie. Een uitdaging omdat er naast de vele bezoekers van het museum ook zo'n 700 paardrijlessen per week werden gegeven. De unieke situatie vroeg om veel overleg en heldere afspraken met de beheerders van de manege. Veiligheid van de bezoekers maar ook voor onze vakmannen was belangrijk. Onze vakmannen kregen bijvoorbeeld uitleg over de do’s en don’ts bij de omgang met paarden.
Duurzaamheid
De werkzaamheden zijn uitgevoerd met veel aandacht voor omgeving en klimaat. Het woon/werkverkeer van onze medewerkers vond plaats op de fiets en verder werd er zoveel mogelijk gecarpoold en transport gecombineerd zodat verkeersstromen werden beperkt. Met twee luchtgekoelde warmtepompinstallaties, een gebalanceerd ventilatiesysteem met warmteterugwin systeem en 492 al eerder geplaatste zonnepanelen voorziet de manege sinds 2020 volledig in haar eigen warmte en energie.
Historie
In de Hollandsche Manege konden de gegoede burgerij van Amsterdam en leden van het koninklijk huis de rijkunst beoefenen. De Hollandsche Manege is de oudste rijschool van Nederland en oudste stadsmanege van Europa. De oorspronkelijke Hollandsche Manege werd in 1744 gebouwd en stond op de hoek van de Lijnbaansgracht/Leidsegracht. Het complex omvatte stallen voor 60 paarden en een pikeurswoning. Het gebouw werd afgebroken in 1881 toen de Leidsegracht werd doorgetrokken naar de Singelgracht.
Het werd vervangen door het huidige neoclassicistische gebouw aan de Vondelstraat, aan de noordoostkant van het Vondelpark, dat in die tijd veel door ruiters gebruikt werd. Het nieuwe complex werd ontworpen door bouwmeester A.L. van Gendt, ook bekend als architect van het Concertgebouw en de Stadsschouwburg. De manege, een rijksmonument, werd gebouwd naar voorbeeld van de Spaanse rijschool in Wenen. Het rijkelijk versierde interieur van het gebouw kenmerkt zich vooral door de ijzeren dakkap en balustrades van het hoofdgebouw en de uit ijzer en glas vervaardigde overkapping van de doorgang van de vestibule naar het hoofdgebouw.
Begin jaren '70 dreigde het gebouw te worden gesloopt. De sloop werd afgeblazen na heftige protesten. In 1986 werd het gebouw geheel gerestaureerd. In 2007 vierde de manege haar 125-jarige jubileum.
