Restauratie en onderhoud Sint Janskathedraal in Den Bosch
De Sint Janskathedraal kent sinds de bouw vanaf 1350 een rijke historie. Onderhoud is al eeuwen een doorlopend proces en de eerste grootschalige restauratie van de kathedrale basiliek werd in 1946 afgerond. In 1961 startte Nico de Bont met de tweede grootschalige restauratie. Deels was deze restauratie ook ‘de restauratie van de restauratie’ uit 1946. In 1985 werd de tweede restauratie afgerond tijdens de achthonderdste verjaardag van Den Bosch.
Sindsdien is Nico de Bont als vaste partner betrokken bij de restauratie- en onderhoudswerkzaamheden van de kathedraal. Van natuursteenrestauratie van het beeldhouwwerk, restauratie en onderhoud van metselwerk en natuursteen in de gevels, de restauratie van de toren, werkzaamheden aan het interieur, onderhoud van het leien dak. Ons team kent inmiddels elke centimeter van dit iconische Bossche bouwwerk.
Restauratie toren (2021)
Het oudste deel van de Sint-Janskathedraal, de toren, hebben wij in 2021 gedeeltelijk gerestaureerd. Vooral aan de zuidkant had de toren te lijden onder de weersinvloeden. We restaureerden stukken natuursteen, repareerden voegwerk, dakleien en lood en het schilderwerk werd uitgevoerd. De natuursteen die is gebruikt voor de vorige restauratie, Reimerath trachiet, is vervangen door de gelijkende Peperino Duro natuursteen, sterker en beter bestand tegen de invloeden van zon en regen. De haan, het uurwerk, het kruis en de 108 gouden bollen die normaal op de torenspits staan zijn allemaal gerestaureerd en opnieuw voorzien van een laagje bladgoud. De restauraties vonden vooral plaats aan het gotische deel van de toren dat na 1490 is gebouwd. Het onderste deel van de toren is Romaans en dateert uit de 13e eeuw.
Toren Sint-Jan
Restauratie Noordertransept (2005-2010)
De restauratie van het Noordertransept van de Sint-Jan was een flinke operatie, waarbij ongeveer 450 m³ natuurstenen bekleding werd gedemonteerd en voor het grootste deel weer teruggeplaatst. De zandstenen bekleding uit 1868 verkeerde nog in redelijke staat. Het probleem waren de ijzeren doken, krammen en ankers waarmee de natuurstenen blokken aan elkaar en aan de bakstenen kern van de kerk waren vastgeklonken. Deze roesten en zetten uit waardoor de stenen uit elkaar werden gedrukt. De grootste blokken natuursteen wogen wel 1500 kilo waardoor de noodzaak ontstond voor een 40 meter hoge stalen constructie met werkvloeren van 8 bij 30 meter in plaats van simpele steigers.
Historie
De Sint-Janskathedraal in de binnenstad van 's-Hertogenbosch wordt beschouwd als het hoogtepunt van de Brabantse gotiek. De stichting van de kerk moet tussen 1200 en 1220 hebben plaatsgevonden. Kort na 1350 werd een begin gemaakt met een nieuw kerkgebouw in gotische stijl die als het ware over haar voorganger heen is gebouwd. Er zijn nog steeds delen van de romaanse kerk bewaard gebleven.
De Sint-Jan werd in 1366 tot kapittelkerk verheven. Begin 16e eeuw werd het schip voltooid en werden de luchtbogen gebouwd. Rijk versierd met figuraal beeldhouwwerk van honderden schrijlings gezeten figuurtjes, dieren en monsters, uniek in Nederland. De bouw van de Sint-Jan stagneerde daarna, rond 1530. In 1559 werd de kapittelkerk verheven tot kathedraal van het nieuwe bisdom 's-Hertogenbosch, vlak voor de Beeldenstorm in 1566.
Vanaf 1629, na de val van de vesting Den Bosch, was de kerk in gebruik bij een kleine protestantse gemeente en bleef groot onderhoud achterwege. Dit leidde tot een ernstige achteruitgang en aftakeling van de buitenschil en de uitbundige architecturale en figurale sculptuur. Nadat Napoleon in 1810 de kathedraal teruggaf aan de katholieke gemeenschap startte in 1860 een zeer ingrijpende restauratie, gericht op het gebouw als symbool van herrijzend katholiek Nederland. In 1929 werd de middeleeuwse Sint-Jan de eretitel basiliek verleend. Het is de grootste kathedraal van Nederland.
Sint-Jan in 1929 (bron: Beeldbank Erfgoed 's-Hertogenbosch)